Εισαγωγή

Το Ικάριον ήταν το ιερό του θεού Διονύσου στον αρχαίο Δήμο Ικαρίας της Αττικής (στο σημερινό Δήμο Διονύσου), του οποίου αποτελούσε το θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο. Αν και τα σωζόμενα σήμερα οικοδομικά του λείψανα χρονολογούνται από τον 4ο π.Χ. αι. κ.ε., η αρχαία παράδοση αλλά και ευρήματα μέσα σ’αυτό δείχνουν ότι λειτούργησε τουλάχιστον από τις αρχές του 6ου π.Χ. αιώνα. 

Ο μύθος συνέδεε το ιερό με την εμφάνιση του Διονύσου στην Αττική και την διδαχή από το θεό της αμπελουργίας και της οινοποιίας στους ανθρώπους. Ο Διόνυσος φιλοξενήθηκε από τον άρχοντα της περιοχής Ικάριο και του έδειξε πως φτιάχνεται το κρασί. Ο Ικάριος το γεύθηκε, του άρεσε και κέρασε κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι μέθυσαν και νομίζοντας ότι τους δηλητηρίασε τον σκότωσαν. Ο Ικάριος τάφηκε εκεί στοιχειώνοντας την περιοχή με την δύναμη του κρασιού και γενικότερα της φύσης, που αποτέλεσε και το κύριο χαρακτηριστικό της λατρείας που αναπτύχθηκε σ’ αυτό τον τόπο. Μέσα απ’ αυτή τη λατρεία ξεπήδησαν οι εκστατικοί χοροί και στη συνέχεια το θέατρο.

Το ιερό όπου τοποθετούσαν οι αρχαίοι Αθηναίοι την αρχή της λατρείας του Διονύσου φαίνεται ότι υπήρξε και ο τόπος όπου γεννήθηκε το θέατρο: Ο Θέσπις που έβαλε για πρώτος ηθοποιό στο διθύραμβο το 534 π.Χ., καταγόταν από την Ικαρία και πρέπει να δοκίμασε την καινοτομία του σε θεατρικό χώρο του ιερού του δήμου του με την έντονη διονυσιακή παράδοση. Σ’ αυτό το χώρο πρέπει άλλωστε να παρουσιάστηκαν πρώιμες μορφές κωμωδίας ήδη γύρω στο 570 π.Χ. για τις οποίες μιλούν οι αρχαίες πηγές. Αυτός ο χώρος ήταν ο πρόδρομος του θεάτρου από τον 4ο π.Χ. αιώνα, του οποίου σώζονται τα λείψανα σήμερα στο ιερό. 

Η στενή σύνδεση της γέννησης του θεάτρου με το αρχαίο ιερό στο Δήμο Διονύσου είναι αυτή που του προσδίδει και την κορυφαία σημασία του για τον πολιτισμό. 

Επισκεφθείτε το ιστολόγιο των Αρσακείων - Τοσιτσείων Σχολείων για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα "ΙΚΑΡΙΟΝ" πατώντας την παραπάνω εικόνα.

Ιστορικό – Δράσεις

Τα Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία Εκάλης σε συνεργασία με την Κίνηση Πολιτών ΔΙΑΖΩΜΑ είχαν κατά το σχολικό έτος 2012-2013 την πρωτοβουλία να υιοθετήσουν το θέατρο και το ιερό του Διονύσου στον αρχαίο Δήμο Ικαρίας (σημερινό Διόνυσο Αττικής).

Την οργάνωση των εκδηλώσεων και των δράσεων των Αρσακείων – Τοσιτσείων Σχολείων έχουν αναλάβει οι : Β. Λαμπρινουδάκης, καθηγητής Αρχαιολογίας, μέλος του Δ.Σ. τής Φ.Ε., Κ. Λαμπρινουδάκη και Δρ Μ. Καραμπατέα της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Πολιτιστικών Εκδηλώσεων των Σχολείων της Φ.Ε. και Λ. Ιατρόπουλος, M.A., καθηγητής των Αρσακείων – Τοσιτσείων Σχολείων Εκάλης. 

Στην πρώτη ενημερωτική συνάντηση δημοτικών αρχόντων, αρχαιολόγων, ηθοποιών, εκπαιδευτικών και μαθητών από όλα τα Σχολεία του Δήμου Διονύσου, που πραγματοποιήθηκε στο θέατρο των Σχολείων της Εκάλης το Νοέμβριο του 2012, αναδείχθηκε από τους ομιλητές η ιδιαίτερη σημασία του ιερού αυτού, λίκνου του θεάτρου, για τον πολιτισμό. Ακολούθησαν δράσεις και οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων από τα Σχολεία που αναφέρονταν στο αρχαίο θέατρο, την ανάδειξη των μνημείων και ιδιαίτερα του ιερού του Διονύσου, που παρουσιάσθηκαν σε δεύτερη συνάντηση τον Ιούνιο του 2013 στον ίδιο χώρο.

Η συνεργασία αυτή των Σχολείων της περιοχής που προέκυψε από την παραπάνω δραστηριότητα υιοθετήθηκε από τον Διευθυντή Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής και τους Σχολικούς Συμβούλους, οι οποίοι ενθάρρυναν τη συμμετοχή των Σχολείων στις σχεδιαζόμενες δράσεις.

Ήδη μια εξαιρετικά οργανωμένη πρωτοβουλία της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με συντονιστή τον Υπεύθυνο  Πολιτιστικών Θεμάτων Νίκο Γκόβα, δημιούργησε ένα Δίκτυο Συνεργασίας Σχολείων του Δήμου Διονύσου Αττικής με τον τίτλο «ΙΚΑΡΙΟΝ: ανακαλύπτοντας τον αρχαίο δήμο».

Στόχος του δικτύου είναι να εμπλέξει μαθητές και εκπαιδευτικούς του Δήμου Διονύσου Αττικής σε εκπαιδευτικές διαδικασίες που σχετίζονται με τον αρχαιολογικό χώρο της περιοχής Διονύσου Αττικής.

Πιο συγκεκριμένα το δίκτυο:
α) θα ενθαρρύνει και ενισχύσει τους εμπλεκόμενους εκπαιδευτικούς των σχολείων της περιοχής ώστε να σχεδιάσουν εκπαιδευτικά προγράμματα και εκδηλώσεις για την ανάδειξη των σημαντικών χαρακτηριστικών του εν λόγω χώρου στους μαθητές και στην ευρύτερη κοινωνία,
β) θα οργανώσει επιμορφωτικές εκδηλώσεις (Ημερίδες, σεμινάρια κ.ά.) τόσο για εκπαιδευτικούς όσο και για γονείς με καλεσμένους ειδικούς επιστήμονες,
γ) θα οργανώσει καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και εκδηλώσεις διάχυσης και προβολής του έργου των σχολείων.

Συνεργαζόμενοι φορείς στο δίκτυο είναι:

1. Η Β’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού, 
2. Το Τμήμα Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας, Πολιτισμού & Αθλητισμού του Δήμου Διονύσου, 
3. Ο Οργανισμός Νεολαίας, Άθλησης και Πολιτισμού του Δήμου Διονύσου «Ο ΘΕΣΠΙΣ», 
4. Το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ», 
5. Το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση.
   

Τα Σχολεία που μετέχουν στο δίκτυο ΙΚΑΡΙΟΝ για το 2013-2014 είναι τα ακόλουθα:

Γυμνάσιο Αγ. Στεφάνου, Γυμνάσιο Άνοιξης, Γυμνάσιο Διονύσου, Γυμνάσιο Δροσιάς, Γυμνάσιο Κρυονερίου, Α’ Γυμνάσιο Τοσίτσειο-Αρσάκειο Εκάλης, Β’ Γυμνάσιο Τοσίτσειο-Αρσάκειο Εκάλης, Β’ Λύκειο Τοσίτσειο-Αρσάκειο Εκάλης, Λύκειο Άνοιξης, Λύκειο Διονύσου, Λύκειο Δροσιάς.